Kontrplak, bir yapıştırıcı ile birbirine bağlanmış üç veya daha fazla ince ahşap katmanından yapılır. Her bir ahşap veya kat katmanı, büzülmeyi azaltmak ve bitmiş parçanın gücünü artırmak için genellikle, bitişiğindeki katmana dik açılarla birleştirilmesi ile yönlendirilir. Kontrplakların çoğu bina yapımında kullanılan büyük, düz levhalar şeklinde imal edilir. Diğer kontrplak parçaları mobilyalarda, teknelerde ve uçaklarda kullanım için basit veya bileşik eğriler halinde oluşturulabilir.
Özellikle kontrplak tekne yapımı için kullanılacak kontrplağın boyutu biraz büyük olmalıdır. Kontrplağın en büyük avantajlarından biri de istenilen boyutta üretilebiliyor oluşudur. Özellikle kayın marin kontrplak tekne yapımı için en çok kullanılan kontrplak çeşididir. Huş kontrplak gibi dayanıklı kontrplak modelleri de kullanılabilecek plywood ürünleri arasında yer almaktadır.
Şimdi sizinle kontrplak nasıl ortaya çıkmıştır ve kontrplak tarihi hangi yüzyıla dayanır gibi sorular hakkında biraz inceleme yapalım.
İnce ahşap katmanlarının bir inşaat aracı olarak kullanılması, Mısırlı zanaatkârların, Kral Tut-Ankh-Amon’un mezarında bulunan sedir tabutunun dışına ince koyu siyah abanoz ağacını bağlamasıyla oluşturulmuştur. Bu olay M.Ö. 1500 yıllarına kadar uzanır.
Bu teknik daha sonra Yunanlar ve Romalılar tarafından kaliteli mobilyalar ve diğer dekoratif objeler üretmek için kullanıldı. 1600’lerde, ince ahşap parçalarıyla mobilya süsleme sanatı, kaplama olarak bilinirdi ve bu ahşap parçaların kendisi de kaplama olarak bilinir hale geldi.
1700’lerin sonlarına kadar kaplama parçaları tamamen elle kesilmeye başladı. 1797’de İngiliz Sir Samuel Bentham, birkaç makine kaplaması ürün için patent başvurusunda bulundu.
- Patent başvurularında, daha kontrplak dediğimiz şeyin ilk açıklaması olan daha kalın bir parça oluşturmak için birkaç katman kaplamasını tutkalla lamine etme kavramını tanımladı.
Bu gelişmeye rağmen, lamine kaplamaların mobilya endüstrisi dışında herhangi bir ticari kullanım bulması neredeyse yüz yıl sürdü. Yaklaşık 1890’da, lamine ahşaplar ilk önce kapı yapmak için kullanıldı. Talep arttıkça, birçok şirket yalnızca kapılar için değil, aynı zamanda vagonlarda, otobüslerde ve uçaklarda da kullanılmak üzere çok katlı lamine ahşap levhalar üretmeye başladı.
Bu artan kullanıma rağmen, bazı ustalar yapıştırılmış ahşabı kullanma konseptine alaycı bir yaklaşım sergiledi. Bu durum ürün için olumsuz bir imaj yarattı.
- Oluşan bu görüntüye karşı koymak için, lamine ahşap üreticileri bir araya geldi ve nihayet yeni malzemeyi tanımlamak için kontrplak terimine karar verdiler.
1928’de, genel bir yapı malzemesi olarak kullanılmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk standart boyutlu 4 ft x 8 ft (1,2 m x 2,4 m) kontrplak levhalar tanıtıldı. Takip eden yıllarda, geliştirilmiş yapıştırıcılar ve yeni üretim yöntemleri kontrplağın çok çeşitli uygulamalar için kullanılmasına izin verdi. Bugün, kontrplak birçok inşaat amaçlı kesilmiş kerestenin yerini aldı ve kontrplak üretimi dünya genelinde bir milyar dolarlık hale geldi.
Günümüzde farklı bir çok endüstride kullanılan kontrplağın kullanım alanı gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bu yüzden bu önemli yapı malzemesi kontrplağı daha yakından tanımamız gerektiğini düşünüyorum. Şimdi kontrplağın ham maddesi olan ağaçları biraz inceleyelim.
Kontrplak Hammaddesi Nedir?
Kontrplakların dış katmanları sırasıyla ön yüz ve arka yüz olarak bilinir. Yüz, kullanılmamış veya gizli kalırken kullanılacak veya görülen yüzeydir. Merkez katman, çekirdek olarak bilinir. Beş ya da daha çok katlı kontrplaklarda, ara-tabakalar çapraz bantlar olarak bilinir.
Kontrplak ham madde olarak, sert ağaçlardan, yumuşak ağaçlardan veya ikisinin bir kombinasyonundan yapılabilir. Bazı yaygın sert ağaçlar arasında kayın, akçaağaç, maun, meşe ve huş bulunur. Amerika Birleşik Devletleri’nde kontrplak yapmak için kullanılan en yaygın yumuşak ağaç köknar olup, birkaç çeşit çam, sedir, ladin ve sekoya da kullanılır.
- Kompozit kontrplak, kenardan kenara birleştirilmiş sunta veya katı kereste parçalarından yapılmış bir göbeğe sahiptir. Kontrplak kaplama yüzü ve sırtı ile bitmiştir.
- Kompozit kontrplak çok kalın tabakaların gerektiği yerlerde kullanılır.
Ahşabın katmanlarını birbirine bağlamak için kullanılan yapıştırıcı tipi, bitmiş kontrplak için özel uygulamaya bağlıdır. Bir yapının dışına monte edilmek üzere tasarlanmış yumuşak ahşap kontrplak levhalar, mükemmel mukavemeti ve neme karşı dayanıklılığı nedeniyle, genellikle yapışkan olarak bir fenol-formaldehit reçinesi kullanır.
Bir yapının iç kısmına monte edilmek üzere tasarlanmış yumuşak ahşap kontrplak levhalar, bir kan proteini veya bir soya fasulyesi protein yapışkanı kullanabilir, ancak çoğu yumuşak ağaç iç tabaka şimdi dış tabakalar için kullanılan aynı fenol-formaldehit reçinesi ile yapılır. İç uygulamalar ve mobilya yapımında kullanılan parke kontrplakları genellikle üre-formaldehit reçinesi ile yapılır.
Bazı uygulamalar, dış yüzeye neme ve aşınmaya ek direnç sağlamak veya boyayı iyileştirmek için yüze veya arkaya (veya her ikisine) bağlı ince bir plastik, metal veya reçine emdirilmiş kağıt veya kumaş tabakasına sahip kontrplak levhalar gerektirir. Bu kontrplak ise kaplamalı kontrplak olarak adlandırılır ve inşaat, nakliye ve tarımsal endüstrilerde yaygın olarak kullanılır.
Diğer kontrplak levhalar, yüzeylere bitmiş bir görünüm vermek için sıvı bir madde ile kaplanabilir veya kontrplağın alev direncini veya çürümeye karşı direncini arttırmak için çeşitli kimyasallarla işlemden geçirilebilir.
Kontrplak Sınıflandırılması Nasıl Yapılır?
Her biri kendi sınıflandırma sistemine sahip iki geniş kontrplak sınıfı vardır.
- Birinci sınıf inşaat ve sanayi olarak bilinir.
Bu sınıftaki kontrplaklar esas olarak dayanıklılıkları için kullanılırlar ve dış etkenlere maruz kalma kapasiteleri ve yüz ve sırtta kullanılan kaplama dereceleri ile derecelendirilirler. Maruz kalma kapasitesi, tutkalın tipine bağlı olarak iç veya dış olabilir. Kaplama dereceleri N, A, B, C veya D olabilir. N sınıfı çok az yüzey kusuruna sahipken, D sınıfı çok sayıda düğüm ve bölmeye sahip olabilir.
Örneğin, bir evde alt zeminde kullanılan kontrplak “İç C-D” olarak derecelendirilmiştir. Bu, D sırtlı bir C yüzüne sahip olduğu ve tutkal korumalı yerlerde kullanım için uygun olduğu anlamına gelir. Tüm yapı ve endüstriyel kontrplakların iç katları, derecelendirme ne olursa olsun C veya D kaplama sınıfından yapılır.
- İkinci kontrplak sınıfı sert ağaç ve dekoratif olarak bilinir.
Bu sınıftaki kontrplaklar esas olarak görünümleri için kullanılır ve Teknik (Dış), Tip I (Dış), Tip II (İç) ve Tip III (İç) olarak azalan neme karşı direnç sırasına göre derecelendirilir. Yüz kaplamaları neredeyse hatasızdır.
Kontrplak Boyutları Nelerdir?
Kontrplak levhalar kalınlıklarda 06 inç (1,6 mm) ile 3,0 inç (76 mm) arasındadır. En yaygın kalınlıklar 0,25 inç (6,4 mm) ila 0,75 inç (19,0 mm) aralığındadır. Çekirdek, çapraz bantlar ve bir kontrplak tabakasının yüzü ve arkası farklı kalınlıktaki kaplamalardan yapılmış olsa da, her birinin kalınlığı merkez çevresinde dengelenmelidir.
Örneğin, yüz ve sırt eşit kalınlıkta olmalıdır. Aynı şekilde, üst ve alt çapraz bantlar eşit olmalıdır.
Bina yapımında kullanılan kontrplak levhalar için en yaygın boyut 8 ft (2.4 m) uzunluğunda 4 ft (1.2 m) ‘dir. Diğer yaygın genişlikler 3 ft (0,9 m) ve 5 ft’dir (1,5 m) uzunluğundadır. Uzunluklar 1 ft (0,3 m) artışlarla 8 ft (2,4 m) ile 12 ft (3,6 m) arasında değişmektedir. Tekne yapımı gibi özel uygulamalar daha büyük tabakalar gerektirebilir.
Daha fazla bilgi için Türkiye’nin en iyi kontrplak tedarikçisi Bayou Matho ile iletişime geçebilirsiniz.
